Kumlama işleminde
nozul seçimi
Nozulların boru şekli parça üzerine oluşacak kumlama
yüzeyini belirlemektedir.
1- Düz nozullar: Nozullar genellikle
düz bir boru şeklinde ve ya farklı açılarda dizayn edilmektedirler. Düz bir
boru şekline sahip nozuller genellikle ufak parçaların kumlaması için
kullanılır ayrıca daha sık pürüzlü bir doku oluşturur.(foto-1)
2- Açılı nozullar: Diğer tür
nozullar boru şeklinde fakat ortadan açılı şekilde tasarlanmıştır. Açılı
nozullar geniş yüzeye sahip olan parçaların kumlaması için kullanılmaktadır.
Böyle bir nozul daha hızlı ve daha az kum tüketerek kumlama yapar. Nozul
borusunda mevcut olan açıların kum girişinden mesafesi kumun etki alanını
belirlemektedir(Hot Spot), yani açının başlangıç yeri ne kadar kum girişine yakınsa
hot spot bölgesi daha küçük çapta oluşacaktır.(foto-2-3)
3- Çift Ventüri Nozullar: Çift ventüri nozullarn şekli iki nozulun peşpeşe takılması gibi bir
tasarıma sahip olduğundan çok daha geniş kum dağılımına yol açmakta, büyük hot
spot oluşturarak daha etkin bir kumlama elde edilmektedir.Böyle bir nozul
tipinde kumun etkin bölgesi ve dağılım çapı düşürülmemesi için orta kısımlarda
açılı delikler yardımıyla normal hava basıncından yardım alınır. (foto-4)
4- Bazuka Nozullar: Diğer ventüri
nozula Bazuka nozul tipi denilmektedir. Bu nozullarda nozul içi açılı ve açı kum girişine yakın
olur ve nozul boyu daha uzun olmaktadır. Böyle bir nozulda kumlama genişliği
%15 daha faz olmaktadır. Daha büyük yüzeyli parçalarda hızlı kumlamalar için
kullanılmaktadır.(foto-5)
Nozulların performans olarak genel bir karşılaştırma:
NOT: Nozulların dizaynına göre 10cm2 lik bir
parçanın kumlama sürelerini dakika bazında göre biliriz.
Genelde bir kumlama makinesi için kompresör tedarik
görüldüğünde bu işlem kullanılacak nozul çapına göre ayarlanır. Normal bir
seçimde, tedarik gördüğümüz kompresör ihtiyacımız olan hava tüketimi miktarının
%50 üzerinde olmalıdır. Nedenleri iş geliştirme, nozul değişimi ve zaman
süresince iç çapın genişlemesi ve hava tüketiminin çoğalması olabilir. Örnek
olarak eğer 6mm çapında bir nozul kullanıyorsak ve her şey dahil 7 bar basınca
ihtiyacımız varsa min. 140PSİ-150PSİ bir basınç temin edecek kompresör tedari
etmemiz lazimdir.
Kullanılacak nozule göre kompresör seçimi:
|
Gereken Tüketim miktarı (m²/h)
|
Nozul çapı
(mm)
|
makina basıncı 7bar olursa yapılacak iş
|
makina basıncı 6,2 bar olursa yapılacak iş
|
makina basıncı 5,5 bar olursa yapılacak iş
|
7bar sağlayacak kompresör gücü
|
|
9,2 e kadar
|
6
|
9,2
|
7,9
|
6,5
|
30-37kw
|
|
9,3-14,8 e kadar
|
8
|
14,8
|
12,6
|
10,4
|
45-50kw
|
|
14,9-21,3
|
10
|
21,3
|
18
|
15
|
55-75kw
|
|
21,4-29,4
|
11
|
29,4
|
25
|
20,6
|
94kw
|
|
29,5-37,1
|
12
|
37,1
|
31,5
|
26
|
112kw
|
Nozullarda olan basınca göre kum
akış hızı ve etkileme yüzdesi
|
Nozul da basınç (bar)
|
Tahmini kum akış hızı (km/h)
|
Etkileme yüzdesi
|
|
9,7
|
946
|
160%
|
|
8,6
|
844
|
138%
|
|
7,6
|
743
|
115%
|
|
6,9
|
675
|
100%
|
|
6,6
|
643
|
93%
|
|
6,2
|
587
|
85%
|
|
5,9
|
531
|
78%
|
|
3,4
|
434
|
70%
|
|
5,2
|
337
|
63%
|
|
4,8
|
305
|
55%
|
|
Nozul için ihtiyaç duyulan
hava ve basınç
|
|
Nozul çapı
|
Hava, güç, aşındırıcı
|
3,45
|
4,14
|
4,83
|
5,52
|
6,21
|
6,89
|
8,62
|
|
3,2mm
|
m³/min
|
0,34
|
0,37
|
0,42
|
0,51
|
0,54
|
0,59
|
0,74
|
|
|
Kw
|
1,3
|
1,49
|
1,86
|
2,24
|
2,61
|
2,98
|
4,47
|
|
|
Kg/h
|
32
|
36
|
41
|
45
|
50
|
54
|
61
|
|
4,8mm
|
m³/min
|
0,71
|
0,85
|
0,99
|
1,13
|
1,22
|
1,27
|
1,7
|
|
|
Kw
|
3,73
|
5,97
|
6,71
|
7,08
|
7,46
|
7,83
|
11,93
|
|
|
Kg/h
|
68
|
77
|
91
|
98
|
109
|
118
|
145
|
|
6,35mm
|
m³/min
|
1,42
|
1,56
|
1,70
|
1,98
|
2,12
|
2,27
|
2,69
|
|
|
Kw
|
7,46
|
8,95
|
9,69
|
11,93
|
12,68
|
13,42
|
18,64
|
|
|
Kg/h
|
122
|
136
|
159
|
181
|
204
|
227
|
306
|
|
8mm
|
m³/min
|
2,27
|
2,55
|
2,83
|
3,26
|
3,54
|
3,96
|
5,38
|
|
|
Kw
|
12,68
|
14,91
|
18,64
|
20,13
|
20,88
|
22,37
|
26,85
|
|
|
Kg/h
|
213
|
240
|
272
|
306
|
340
|
374
|
454
|
|
9,5mm
|
m³/min
|
3,12
|
3,54
|
4,11
|
4,53
|
4,96
|
5,66
|
7,79
|
|
|
Kw
|
18,64
|
21,63
|
23,86
|
26,10
|
29,83
|
33,56
|
42,5
|
|
|
Kg/h
|
306
|
352
|
397
|
442
|
481
|
499
|
612
|
|
11mm
|
m³/min
|
4,25
|
4,81
|
5,66
|
6,09
|
6,8
|
7,22
|
8,92
|
|
|
Kw
|
26,10
|
29,83
|
33,56
|
37,28
|
41,01
|
44,74
|
52,2
|
|
|
Kg/h
|
408
|
454
|
544
|
590
|
635
|
703
|
816
|
|
12,7
|
m³/min
|
5,66
|
6,37
|
7,08
|
7,79
|
8,50
|
9,63
|
12,18
|
|
|
Kw
|
33,56
|
37,28
|
41,01
|
46,98
|
52,20
|
55,93
|
70,84
|
|
|
Kg/h
|
544
|
612
|
680
|
771
|
839
|
919
|
1145
|
|
16mm
|
m³/min
|
8,5
|
9,91
|
11,33
|
12,74
|
14,16
|
15,58
|
19,82
|
|
|
Kw
|
52,20
|
59,66
|
67,11
|
74,57
|
82,03
|
89,48
|
111,85
|
|
|
Kg/h
|
862
|
998
|
1089
|
1225
|
13,61
|
1497
|
1814
|
|
19mm
|
m³/min
|
12,18
|
14,16
|
16,28
|
18,41
|
19,82
|
22,66
|
31,15
|
|
|
Kw
|
74,57
|
85,76
|
96.94
|
108,13
|
119,31
|
130,50
|
160,33
|
|
|
Kg/h
|
1225
|
1406
|
1588
|
1769
|
1950
|
2132
|
25,86
|
Nozul seçiminde etken faktorların
diğeri nozulun malzemesidir. nozulun malzemesi kullanılacak aşındırıcı ve
yapılacak kumlama süresine bağlıdır. Bu faktörlerle nozul seçmesinde nozullar
altta yazılı gibi siralandırılır:
1- Alumina nozuller: bu nozullerde ürün ömrü kısa olup ve çok az
kullanımlar için uygun görülmektedir. Ayrıca bu nozullerde kullanılacak
aşındırıcılar tercihen köşeli olmayacak ve düşük sertliklere sahip
olacaklardır. Fiyatları diğer nozullere göre çok daha düşüktür.
2- Tüngisten
karbayd: bu nozüllerin ömürleri uzun olmakta ve ekonomik nozül olarak tercih
edilir ağılıkla mineraller ve cüruflar için uygundur. Bu tip nozüllerin
kullanım ömürleri 400 saat olarak belirlenmektedir.
3- Silikon
karbayd: bu nozüllerin özellikleri tüngesten karbayda çok yakın olup önemli
farkı nozulun ağırlık olarak çok hafiftir ve uzun süreli kumlama işlemlerinde
kullanılmaktadır.
4- Boron karbayd:
en uzun ömre sahip nozul olarak tanımlanıp ve dayanıklılığı için kullanım
aşamasında aşındırıcı seçimini kolaylaştırarak her türlü aşındırıcı için
uygundur. Bu nozulların kullanım ömürleri, dışında olan tungsten karbür kaplamasından dolayı silikon karbür
nozüllerinden 5-10kat daha uzun ömürlü olup,
fiyatları pahalıdır.
Aşındırıcıları baz alarak nozul
ömürleri:
|
Nozul
|
Çelik bilye/Grit (saat)
|
Garnet /Cam küre(saat)
|
Alüminyum Oksit(saat)
|
|
Alümina
|
20-40
|
10-30
|
1-4
|
|
Tungsten karbür
|
500-800
|
300-400
|
20-40
|
|
Silikon karbür
|
500-800
|
300-400
|
50-100
|
|
Boron karbür
|
1500-2500
|
750-1500
|
200-1000
|
Tungsten karbür
ve Boron karbür nozulların fiyatları ve ömürlerinin karşılaştırma tablosu altta
yer almaktadır bu tablo yaklaşık rakamlarla olup ve nozul ömrü Alüminyum oksit
aşındırıcısıyla ölçülmüştür :
|
|
BORON KARBÜR
|
TUGÜSTEN KARBÜR
|
|
YAKLAŞIK ÜRÜN FİYATLARI
|
150€
|
60€
|
|
NOZULUN ÖMRÜ (SAAT)
|
300
|
70
|
|
SAATLIK MASRAF
|
0,50€
|
0,85€
|
|
300 SAATTE MASRAF
|
150€
|
255€
|
|
DEĞİŞİM GEREKEN NOZUL SAYISI
|
1
|
4
|
|
600 SAATTE MASRAF
|
300€
|
510€
|
|
DEĞİŞİM GEREKEN NOZUL SAYISI
|
2
|
8
|
|
900 SAATTE MASRAF
|
450€
|
765€
|
|
DEĞİŞİM GEREKEN NOZUL SAYISI
|
3
|
13
|
|
1200 SAATTE MASRAF
|
600€
|
1020€
|
|
DEĞİŞİM GEREKEN NOZUL SAYISI
|
4
|
17
|
